Vredeskapel Willibrordustoren

De Willibrordustoren verwijst naar wat is en wat ooit was. Het is een hoogtepunt in de skyline van Terneuzen én tegelijk een duidelijke vingerwijzing naar veel dat verdwenen is, onder andere het kerkgebouw dat aan die toren vast zat. Sterker nog: een vingerwijzing naar twee verdwenen kerken en vier verdwenen scholen. En vooral een verwijzing naar al die duizenden mensen die hier in de loop van meer dan een eeuw naar de kerk, naar school, naar het kruisgebouw en naar het patronaatsgebouw kwamen.

Ooit was er dus op deze plek een katholieke enclave, een stedenbouwkundig gemarkeerd stukje binnenstad, waar het hart van het rooms-katholieke Terneuzen klopte. U kunt dit duidelijk zien op de luchtfoto’s.

Opvallend is, dat de voormalige Heilige Willibrorduskerk niet stond in het midden van Terneuzen, zoals bijvoorbeeld de basiliek in het midden van Hulst staat. Dit valt te begrijpen als je je een beetje verdiept in de geschiedenis van Terneuzen. Je ziet dan dat de katholieke parochie van Terneuzen feitelijk nog erg jong is en gesticht is tussen 1840 en 1850. Vanaf die tijd ontwikkelde zich een katholieke zuil in Terneuzen, werden er vier scholen gebouwd, was er een patronaatsgebouw, een nonnenklooster en een grote pastorie. Er waren pleinen, open ruimtes, en er was een pastersbos. Het geheel was grotendeels omsloten door een muur met een toegangshek. Zoals gezegd, dit driehoekige gebied is nog steeds goed te zien op luchtfoto’s. Hoe het ook zij, na ruim 100 jaar is de katholieke functie van deze enclave opgeheven.

Een ontwikkeling zoals die in Terneuzen heeft in veel steden en dorpen plaatsgevonden. Een onderzoeker noemt dit het ‘rijke roomse landschap’, naar voorbeeld van de uitdrukking ‘het rijke roomse leven’. Welnu, het rijke roomse landschap in Terneuzen kent beslist voldoende bijzonderheden om er een interessant verhaal over te vertellen

En bovendien is daar dat niet genoeg te prijzen initiatief van kapelaan, nu pastoor, Jochem van Velthoven om op de begane grond van de Willibrordustoren een Vredeskapel in te richten, een plaats van stilte voor ieder die daar behoeft aan heeft. Gaandeweg is ook het idee ontstaan om de geschiedenis van de enclave te presenteren. Dat gebeurt op de 1^e verdieping, waar een tentoonstelling is ingericht. Graag nodigen we u uit daar kennis van te nemen.

De geschiedenis van de Elisabethparochie zoals we die hebben beschreven is gebaseerd op eigentijdse bronnen zoals kranten en archiefstukken, maar ook op kerkelijke stukken zoals het befaamde Liber Memorialis, de parochiedagboeken, zoals we die vanonder het stof van jaren weer zagen opduiken.

We denken dat we een mooi stukje geschiedenis in woord en beeld hebben gebracht dat interessant is voor katholieken en niet-katholieken. Voor iedereen die graag iets wil weten over de geschiedenis van deze plek.

Samen met de gemeente Terneuzen, de Elisabethparochie, de Heemkundige Vereniging Terneuzen en diverse aannemers hebben we een interessant project mogen vormgeven, waarvan we hopen dat nog velen hiervan kunnen genieten. Te beginnen met u!

De Willibrordustoren in de Korte Kerkstraat te Terneuzen met de Vredeskapel is in de regel dagelijks geopend van 09.30 tot 15.30 uur. De expositie over de geschiedenis van de rooms-katholieke enclave is gedurende de periode tot 10 augustus dagelijks toegankelijk van 13.30 tot 15.30 uur. Na deze periode alleen te bezoeken op afspraak en onder leiding van een gids.

Afspraken kunnen worden gemaakt bij:                                                    

De Elisabethparochie: e-mailadres bureau@eparochie.nl of telefonisch op nummer 0115 – 61 60 06, op werkdagen van 09.30 tot 11.30 uur.    Het Gidsenteam: e-mailadres info@gidsenteam-zvl.nl of telefonisch op nummer 06 – 127 117 00